รู้จักจุฬาฯ
การบริหาร
อัตลักษณ์มหาวิทยาลัย
Green University
Sustainability
ติดต่อจุฬาฯ
บริจาคให้จุฬาฯ
หลักสูตร
การสมัครเข้าศึกษา
หน่วยงานการศึกษา
บริการนิสิต
บริการวิชาการ
บริการทางการแพทย์
บริการตรวจวิเคราะห์คุณภาพ
สารสนเทศและการสื่อสาร
พื้นที่สร้างสรรค์
ข่าวสารและความเคลื่อนไหว
วารสารจุฬาฯ
สาระความรู้
Highlights
1 ธันวาคม 2566
ผู้เขียน ศุภวรรณ พิพิธสมบัติ
แม้จะไม่ใช่มหาวิทยาลัยสงฆ์ แต่จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยก็เป็นแหล่งศึกษาวิจัยด้านพุทธศาสน์ศึกษาที่เข้มข้นลึกซึ้ง มีหลักสูตรต่างๆ ที่เปิดการเรียนการสอนและการวิจัยด้านพุทธศาสน์ศึกษา มีศูนย์พุทธศาสน์ศึกษาของสถาบันไทยศึกษาที่มีเครือข่ายนักวิชาการด้านพุทธศาสนาจากทุกมุมโลกมาแลกเปลี่ยนและสร้างความร่วมมือด้านการวิจัย และยังมีหอพระไตรปิฎกนานาชาติและธรรมสถานเป็นแหล่งค้นคว้าและร่วมกิจกรรมทางพุทธศาสนาอีกด้วย
“พุทธศาสนา” ในความเข้าใจของคุณคืออะไร? หลักไตรลักษณ์ หนทางแห่งการดับทุกข์ นิพพาน พุทธประวัติ พระธรรม การทำบุญ นั่งสมาธิ สวดมนต์ ประเพณี พิธีกรรม?
ไม่ว่าประสบการณ์และความเข้าใจ “พุทธศาสนา” ของเราแต่ละคนจะเป็นอย่างไร ปฏิเสธไม่ได้ว่าพุทธศาสนาเป็นส่วนหนึ่งในชีวิต ดำรงอยู่ในสังคมวัฒนธรรม ความเชื่อ รวมทั้งศิลปะในสังคมไทยนับแต่อดีต และอาจจะยิ่งทวีความสำคัญในโลกสมัยใหม่อันแสนปั่นป่วนและเต็มไปด้วยความไม่แน่นอน
รองศาสตราจารย์ ดร.อาทิตย์ ชีรวณิชย์กุล อาจารย์ประจำภาควิชาภาษาไทย คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย อธิบายว่าการศึกษาพุทธศาสนา กล่าวอย่างกว้างๆ มี 2 แบบ คือ แบบแรกคือศึกษาเพื่อการทำความเข้าใจและปฏิบัติตามหลักธรรมตามหลักการพุทธศาสนา ก็คือ ปริยัติ ปฏิบัติ ปฏิเวธ หรือศีล สมาธิ ปัญญา (ไตรสิกขา) กับแบบที่สองคือศึกษาในเชิงวิชาการ เรียกว่า พุทธศาสน์ศึกษา (Buddhist Studies) ซึ่งเน้นการวิจัยด้วยมุมมองและระเบียบวิธีต่างๆ
ในด้านการศึกษาเพื่อปฏิบัติ อาจารย์อาทิตย์มองว่ามีความสำคัญอย่างยิ่งในโลกศตวรรษที่ 21 “พุทธศาสนาเกิดมีขึ้นมาเพื่อตอบโจทย์สำคัญคือ ทำอย่างไรจิตใจของเราจึงจะพ้นจากความทุกข์ เข้าถึงความสุขที่แท้จริงได้ และทำอย่างไรเราจึงจะสามารถช่วยผู้อื่นให้พ้นจากความทุกข์ได้ ไม่ว่าจะเป็นทุกข์ทางกายหรือทุกข์ทางใจ”
“ในโลกปัจจุบันที่มีปัญหามากมายและนับวันจะยิ่งซับซ้อนมากขึ้น คนมีความทุกข์มากขึ้นเรื่อยๆ ข้อปฏิบัติสำคัญอย่างหนึ่งที่คนทั่วไปมักมองข้าม ไม่ให้ความสำคัญ นั่นคือการเจริญสติ ฝึกสติให้อยู่กับปัจจุบัน สังเกตจิตใจตนเอง ให้มีสติรู้ตัว ไม่คิด พูด ทำในสิ่งที่จะเบียดเบียนตนเองและคนอื่น ซึ่งพระพุทธเจ้าสอนว่าเป็นหนทางดับทุกข์โดยตรง การเจริญสตินี้มีหลายแนวทางและสามารถทำได้ในชีวิตประจำวัน สำคัญอยู่ที่ว่าเราต้องมีความเข้าใจที่ถูกต้อง การปฏิบัติจึงจะตรง”
“สิ่งที่น่าสนใจอย่างหนึ่งสำหรับการศึกษาปฏิบัติในบ้านเราคือ ตอนนี้มีพุทธศาสนาหลากหลายสายการปฏิบัติ ทั้งเถรวาท มหายาน วัชรยาน เซน ฯลฯ ทั้งหมดล้วนมุ่งไปสู่เป้าหมายเดียวกันคือการดับทุกข์ทั้งของตนเองและผู้อื่น คนไทยโชคดีมาก ถ้าเราเปิดใจกว้าง ทำความเข้าใจ คำสอนจากหลากหลายแนวทางจะเป็นประโยชน์มากในการช่วยคนและช่วยสังคมให้ดีขึ้น”
ส่วนในด้านการศึกษาพุทธศาสนาในเชิงวิชาการหรือพุทธศาสน์ศึกษา ความมุ่งหมายและลักษณะของการศึกษาจะต่างไปจากแบบแรก เพราะเป็นการศึกษาที่เน้นการวิจัยเพื่อให้ได้คำตอบทางวิชาการ โดยใช้วิธีการต่างๆ เช่น การศึกษาชำระหรือเปรียบเทียบตัวบทคัมภีร์ การศึกษาหลักพุทธปรัชญาเปรียบเทียบกับปรัชญาสากล การศึกษาปรากฏการณ์ความเชื่อโดยใช้มุมมองทางมานุษยวิทยาหรือทางสังคมศาสตร์ ไปจนถึงการศึกษาประยุกต์เพื่อนำไปใช้ในทางการแพทย์หรือการดูแลผู้ป่วย ซึ่งการศึกษาพุทธศาสนาในเชิงวิชาการนี้เริ่มขึ้นในประเทศตะวันตกมานานนับร้อยปีแล้วและได้พัฒนาก้าวหน้ามาอย่างต่อเนื่อง”
ในประเทศไทย นอกจากมหาวิทยาลัยสงฆ์แล้ว จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยนับเป็นหนึ่งในมหาวิทยาลัยที่โดดเด่นด้านพุทธศาสน์ศึกษา เนื่องจากมีหลักสูตรที่เข้มข้นและครอบคลุมมิติต่าง ๆ เกี่ยวกับพุทธศาสนา ทั้งในแง่ปรัชญา วรรณกรรม ประวัติศาสตร์ การเมือง เศรษฐกิจ สังคมวัฒนธรรม ไม่ว่าจะเป็นหลักสูตรภาษาไทยและหลักสูตรนานาชาติของคณะอักษรศาสตร์ มีศูนย์พุทธศาสน์ศึกษาของสถาบันไทยศึกษาซึ่งเป็นแกนกลางในการสร้างความร่วมมือด้านการวิจัยพุทธศาสนากับเครือข่ายนักวิชาการจากหลายประเทศทั้งเอเชีย ยุโรป และอเมริกา มีแหล่งค้นคว้าเอกสารทางพุทธศาสนา ได้แก่ หอพระไตรปิฎกนานาชาติที่เป็นคลังพระไตรปิฎกฉบับรัชกาลที่ 5 และพระไตรปิฎกเถรวาทฉบับอักษรและภาษาต่างๆ หอสมุดกลางและศูนย์สารนิเทศมนุษยศาสตร์ ซึ่งมีหนังสือที่มีคุณค่าจำนวนมาก โดยเฉพาะหนังสือเก่าหายาก มีพื้นที่สำหรับเรียนรู้ฝึกฝนพุทธธรรมในภาคปฏิบัติ ได้แก่ ธรรมสถาน นอกจากนี้ในบริเวณใกล้เคียงกับมหาวิทยาลัยก็มีศาสนสถานสำคัญสำหรับการศึกษาปฏิบัติพุทธศาสนา เช่น วัดปทุมวนาราม ซึ่งมีพุทธศิลป์งดงามและมีบรรยากาศสงบร่มรื่นเหมาะแก่การปฏิบัติ
คณะอักษรศาสตร์ จุฬาฯ มีหลักสูตรหลายหลักสูตรและหลายสาขาวิชาที่เปิดสอนเกี่ยวกับพุทธศาสนา ทั้งหลักสูตรที่สอนและวิจัยด้านพุทธศาสน์ศึกษาโดยตรง และหลักสูตรที่พุทธศาสน์ศึกษาเป็นส่วนหนึ่งของเนื้อหาในการศึกษา ได้แก่ ผู้สนใจพุทธศาสนาสามารถเข้าเรียนได้ เพียงต้องมีความรู้ภาษาไทยดีพอสมควรเพื่ออ่านตำรา ชาดก คัมภีร์ภาษาไทย เพื่อนำมาวิเคราะห์บริบททางสังคมได้ลึกซึ้งมากขึ้น หลักสูตรภาษาไทย ได้แก่
นอกจากนี้ยังมีหลักสูตรนานาชาติ ได้แก่ หลักสูตรไทยศึกษา (Thai Studies) ซึ่งเน้นการศึกษาวิจัยทั้งในเชิงประวัติศาสตร์ การเมือง เศรษฐกิจ ความร่วมสมัยทางสังคมวัฒนธรรมไทย และพุทธศาสนาไทย เปิดรับนิสิตทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติ ทั้งระดับปริญญาโท ปริญญาเอก และไม่รับวุฒิปริญญา (Non-Degree program)
ในฐานะสถาบันด้านการวิจัยและวิชาการ จุฬาฯ ได้ก่อตั้งศูนย์พุทธศาสน์ศึกษา หรือ Chulalongkorn University Centre for Buddhist Studies (CUBS) เมื่อกว่า 30 ปีมาแล้ว มีคณาจารย์ท่านสำคัญๆ ที่บุกเบิกงานของศูนย์ อาทิ ศาสตราจารย์พิเศษ ดร.สุนทร ณ รังษี ศาสตราจารย์ ดร.วิทย์ วิศทเวศย์ ศาสตราจารย์กิตติคุณปรีชา ช้างขวัญยืน ศาสตราจารย์ ดร.สมภาร พรมทา ฯลฯ ซึ่งนับแต่แรกเริ่มได้ทำหน้าที่ในการส่งเสริมการศึกษา ค้นคว้าวิจัย และเผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับพุทธศาสนา และยังเป็นศูนย์กลางระดมความคิดในการหาแนวทางประยุกต์พุทธศาสนา เพื่อแก้ปัญหาของสังคมไทย ตลอดจนเป็นแหล่งอ้างอิงความรู้ที่ถูกต้องทางพุทธศาสนาแก่สังคมทั้งในระดับชาติและระดับนานาชาติ ตัวอย่างงานวิจัยที่น่าสนใจ ได้แก่ การตีความและอธิบายพระพุทธศาสนาด้วยกรอบความคิดทางวิทยาศาสตร์ , สมณศักดิ์ : ข้อดีและปัญหา , การแนะนำและแก้ไขปัญหาทางสังคมและการเมืองของพระพุทธเจ้า
“ปัจจุบัน ศูนย์พุทธศาสน์ศึกษาได้ย้ายมาอยู่ในสังกัดของสถาบันไทยศึกษา ซึ่งนอกจากพันธกิจเดิมที่ทำมาอย่างต่อเนื่องแล้ว ปัจจุบันยังได้ทำหน้าที่เป็นแหล่งรวมเครือข่ายนักวิชาการด้านพุทธศาสนาศึกษาจากทั่วโลกด้วย ล่าสุดในปี 2566 นี้ได้มีการจัดตั้ง Asian Association of Buddhist Studies ประกอบด้วยพันธมิตรทางวิชาการจากมหาวิทยาลัยชั้นนำหลายแห่ง เพื่อให้เครือข่ายการวิจัยด้านพุทธศาสน์ศึกษาไปได้ไกลยิ่งขึ้น”
ทั้งคณะอักษรศาสตร์ และศูนย์พุทธศาสน์ศึกษา สถาบันไทยศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยได้ทำงานร่วมมือกันตลอดมาในการพัฒนาวิชาการ การวิจัย และเผยแพร่ความรู้ด้านพุทธศาสน์ศึกษา ได้มีการสร้างเครือข่ายนักวิชาการทั้งไทยและนานาชาติ นักวิชาการที่สำคัญๆ อาทิ
แม่ชีวิมุตติยา (รองศาสตราจารย์ ดร.สุภาพรรณ ณ บางช้าง) ผู้มีผลงานวิจัยที่น่าสนใจเรื่อง The King Chulalongkorn Edition of the Pali Tipitaka: its History and Prominent Features และ The Meditation Practice during the Dvaravati Period (6th – 9th Century A.D.)
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ประพจน์ อัศวิรุฬหการ ผู้ได้รับพระราชทานทุนมูลนิธิอานันทมหิดลให้ศึกษาด้านพุทธศาสน์ศึกษา ณ มหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนียเบิร์กลีย์ มีผลงานวิจัยสำคัญ ได้แก่ The Ascendancy of Theravada Buddhism in Southeast Asia และ Past Lives of the Buddha: Wat Si Chum – Art, Architecture and Inscriptions
Professor Dr. Peter Skilling หรือศาสตราจารย์ ดร.ภัทร รุจิรทรรศน์ เป็นผู้ชำนาญทั้งพระไตรปิฎกภาษาบาลี สันสกฤตและทิเบต อีกทั้งเป็นอาจารย์พิเศษ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาฯ
Professor Dr. Justin McDaniel แห่งมหาวิทยาลัยเพนน์ซิลเวเนีย สหรัฐอเมริกา เป็นผู้มีผลงานวิจัยเกี่ยวกับพุทธศาสนาไทยจำนวนมาก ทั้งในด้านคัมภีร์ การศึกษาของคณะสงฆ์ และปรากฏการณ์ทางสังคมวัฒนธรรมที่เนื่องด้วยพุทธศาสนา เช่น พิธีกรรม ลัทธิบูชา เครื่องรางของขลัง ฯลฯ
Professor Dr. Soonil Hwang แห่งมหาวิทยาลัยดงกุก สาธารณรัฐเกาหลี ซึ่งสนใจพุทธศาสนาไทยและมีบทบาทสำคัญในการศึกษาวิจัยด้านพุทธศาสน์ศึกษากับพันธมิตรในเอเชียและยุโรป
Professor Dr. Martin Seeger ผู้ก่อตั้งวิชาไทยศึกษา มหาวิทยาลัยลีดส์ (University of Leeds) สหราชอาณาจักร ผู้ศึกษาเรื่องราวของผู้หญิงไทยในศาสนาพุทธมาเป็นระยะเวลากว่า 10 ปี
Dr.Tomas Larsson จากมหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ ผู้ศึกษาเรื่องบทบาทและสิทธิหน้าที่ของพระสงฆ์ในสังคมไทย
นอกจากนี้ ยังได้รับความร่วมมือและความอุปถัมภ์จากองค์กรระดับนานาชาติต่างๆ อาทิ Khyentse Foundation ให้รางวัลทุนการศึกษาแก่นิสิตที่ทำวิจัยด้านพุทธศาสน์ศึกษาเป็นประจำทุกปี Henry Ginsburg Fund ให้ทุนสนับสนุนการวิจัยและกิจกรรมวิชาการ สำนักฝรั่งเศสแห่งปลายบูรพทิศ (Ecole Française d’Extrême-Orient – EFEO) ที่ก่อตั้งขึ้นเมื่อปี ค.ศ. 1900 (พ.ศ.2443) ให้ความสำคัญด้านการวิจัยประวัติศาสตร์และโบราณคดี ปัจจุบัน มีสำนักงานในประเทศไทยที่จังหวัดเชียงใหม่ และที่กรุงเทพฯ ในศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (ในพระราชูปถัมภ์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี) รวมทั้งนักวิชาการพุทธศาสน์ศึกษาจากประเทศอื่นๆ อีกมาก เช่น ญี่ปุ่น จีน ไต้หวัน ศรีลังกา เยอรมนี สวีเดน
จุฬาฯ มีแหล่งค้นคว้าอ้างอิงด้านพุทธศาสนาที่ทรงคุณค่า ได้แก่ หอพระไตรปิฎกนานาชาติ ปัจจุบันตั้งอยู่ ณ อาคารมหาวชิราวุธ คณะอักษรศาสตร์
“การศึกษาพระไตรปิฎกเป็นหัวใจของพระพุทธศาสนาเถรวาทที่สืบทอดอยู่ในแผ่นดินไทย และหอพระไตรปิฎกนานาชาติ เป็นศูนย์กลางการค้นคว้าและวิจัยด้านพระไตรปิฎกที่สมบูรณ์ที่สุดแห่งหนึ่ง เป็นแหล่งส่งเสริมการศึกษาค้นคว้าวิจัยด้านมนุษยศาสตร์โดยเฉพาะในสาขาวิชาที่เกี่ยวข้องกับพระพุทธศาสนาเถรวาท”
ที่นี่รวบรวมพระคัมภีร์พระไตรปิฎกที่บันทึกด้วยอักษรของชาติต่าง ๆ พร้อมพระคัมภีร์บริวารครบชุดรวมทั้งสิ้นไม่น้อยกว่า 2,000 เล่ม ประกอบด้วยพระคัมภีร์พระไตรปิฎกบาลีอักษรไทยฉบับพิมพ์ครั้งแรกของโลกในสมัยรัชกาลที่ 5 พระไตรปิฎกพร้อมด้วยอรรถกถา ฎีกาและปกรณ์พิเศษต่าง ๆ พระไตรปิฎกภาษาบาลีอักษรนานาชาติและภาคแปลภาษานานาชาติ พระคัมภีร์พระไตรปิฎกใบลานเก่าแก่และหายาก
อีกแหล่งค้นคว้าสำคัญคือห้องกรมพระจันทบุรีนฤนาถ สำนักงานวิทยทรัพยากร จุฬาฯ เป็นห้องสมุดอนุสรณ์ที่รวบรวมหนังสือหายาก โดยการอุทิศหนังสือส่วนพระองค์ของพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระจันทรบุรีนฤนาถ ในปี พ.ศ.2490 จำนวนกว่า 5,000 เล่ม ทั้งหนังสือภาษาไทยและภาษาต่างประเทศ
หนังสือส่วนพระองค์เหล่านี้เป็นวรรณกรรมที่มีคุณค่า ทั้งในด้านการศึกษาสาขามนุษยศาสตร์และประวัติการพิมพ์ในประเทศไทย หนังสือส่วนใหญ่ปรากฎบรรณสิทธิ์แสดงประวัติการครอบครอง ประกอบด้วยหนังสือหายากในหมวดศาสนา ประวัติศาสตร์ สังคมศาสตร์ ซึ่งบางเล่มเป็นหนังสือเก่าที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์ เป็นเอกสารปฐมภูมิ หนังสือบางเล่มมีลายพระหัตถ์ของผู้เป็นเจ้าของ บางเล่มมีลายมือของเจ้าของเดิมที่เขียนข้อความถวายหนังสือนั้น ๆ ต่อเสด็จในกรมฯ ด้วย
หนังสือหายากเชิงพุทธศาสนาที่น่าสนใจ เช่น A catena of Buddhist scriptures from the Chinese (1871) Literary history of Sanskrit Buddhism (1923) Si-yu-ki : Buddhist records of the Western world (1906) หนังสือชุดนิบาตชาดกฉบับภาษาบาลี หรือ ชาตกฏฺฐกถาย (1924) เป็นต้น ซึ่งหนังสือเหล่านี้สามารถสืบค้นและอ่านแบบ E-book ได้
นอกจากด้านวิชาการแล้ว การเข้าใจพุทธศาสนายังมีเรื่องการปฏิบัติด้วย ที่จุฬาฯ ก็มีพื้นที่ให้ผู้สนใจพุทธศาสนาศึกษาได้ร่วมกิจกรรมทางพุทธศาสนาหลากหลาย ที่ ธรรมสถาน ซึ่งก่อตั้งและดำเนินกิจกรรมมาตั้งแต่ปี 2522 เพื่อให้เป็นศูนย์กิจกรรมทางศาสนาของมหาวิทยาลัย ดำเนินงานเพื่อส่งเสริมประเพณีอันดีงามของทุกศาสนา เป็นคลังปัญญาแหล่งสืบค้นด้านศาสนาและวัฒนธรรม และเผยแพร่คำสอนศาสนาแก่นิสิต ประชาคมจุฬาฯ และบุคคลทั่วไป ผ่านกิจกรรมต่าง ๆ ที่มีเป็นประจำทุกอาทิตย์และทุกเดือน ได้แก่ กิจกรรมวันสำคัญทางศาสนาและประเพณี การบรรยายธรรมทุกวันอาทิตย์-วันศุกร์ การบำเพ็ญบุญถวายสังฆทาน หล่อเทียนพรรษา เพื่อให้นิสิตและบุคลากรจุฬาฯ ได้ประกอบกิจอันเป็นกุศลและสัมมาปฏิบัติร่วมกัน (ติดตามข่าวและร่วมกิจกรรมได้ที่ http://www.dharma-centre.chula.ac.th/)
ไม่ไกลจากจุฬาฯ นิสิตโดยเฉพาะนิสิตต่างชาติ สามารถเรียนรู้วิถีพุทธแบบไทย ๆ ได้จากวัดที่อยู่โดยรอบมหาวิทยาลัย
อาจารย์อาทิตย์แนะนำวัด 2 แห่งที่อยู่ใกล้มหาวิทยาลัย “บนเส้นถนนพระราม 4 มีวัดหัวลำโพง พระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดสามัญ เป็นวัดในพระพุทธศาสนาที่ผสมผสานความเชื่อแบบวิถีชาวบ้านแบบไทยและจีน ผ่านพิธีกรรมทำบุญโลงศพ สะเดาะเคราะห์ต่ออายุ เสริมมงคลให้ตัวเอง ซึ่งคนแวะเวียนเข้ามาไม่ขาดสาย เพราะมีความเชื่อว่าการทำบุญโลงศพจะเป็นการสะเดาะเคราะห์ ต่ออายุขัย ปรับเปลี่ยนดวงชะตาจากร้ายกลายเป็นดี รวมถึงยังช่วยให้แคล้วคลาดปลอดภัย”
“อีกแห่งคือวัดปทุมวนาราม เป็นพระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดราชวรวิหาร เป็นวัดเก่าแก่ สถาปนาขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2400 ในสมัย ร.4 พุทธศาสนิกชนทุกคนสามารถมาฟังธรรมและนั่งสมาธิด้านในศาลาพระราชศรัทธาที่วัดปทุมวนารามได้ โดยทางวัดจะเริ่มสวดมนต์ทำวัตรเย็นในเวลา 17.00 น. เป็นประจำทุกวัน และมีกิจกรรมเจริญพระพุทธมนต์ เจริญจิตตภาวนา สดับพระธรรมเทศนา พร้อมพระภิกษุสามเณร อีกทั้งยังสามารถศึกษาพุทธศิลป์จากภาพจิตกรรมฝาผนัง และชมความงามของพระเสริมและพระแสน พระพุทธรูปศิลปะล้านช้างอันเก่าแก่ได้อีกด้วย” (ชมภาพศิลปกรรมอันงดงานในวัดปทุมวนาราม ได้ที่ https://www.cuartculture.chula.ac.th/news/17255/)
สำหรับผู้ที่ต้องการศึกษาสังคม ศาสนาและวัฒนธรรมไทยในระดับบัณฑิตศึกษา สามารถติดต่อ สาขาวิชาภาษาเอเชียใต้ ภาควิชาภาษาตะวันออก ภาควิชาภาษาไทย และภาควิชาปรัชญา และศูนย์ไทยศึกษา คณะอักษรศาสตร์ จุฬาฯ
คณะอักษรศาสตร์ จุฬาฯโทรศัพท์ 0-2218-4870เว็บไซต์ https://www.arts.chula.ac.th/th/อีเมล arts@chula.ac.th
ศูนย์ไทยศึกษา (Thai Studies Center) คณะอักษรศาสตร์ จุฬาฯโทรศัพท์ 0-2218-4530, 0-2218-4531เว็บไซต์ https://www.arts.chula.ac.th/international/thai/ อีเมล thaistudiescenter@chula.ac.th
นักวิชาการที่สนใจแลกเปลี่ยนความรู้ด้านพุทธศาสน์ศึกษา สามารถติดต่อ สาขาวิชาภาษาเอเชียใต้, ศูนย์ไทยศึกษา และศูนย์พุทธศาสน์ศึกษา สถาบันไทยศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ศูนย์พุทธศาสน์ศึกษา อาคารบรมราชกุมารี ชั้น 13 โทรศัพท์ 0-2218-4654, 0-2218-4656เว็บไซต์ http://www.cubs.chula.ac.th/ อีเมล cubs@chula.ac.th
สถาบันไทยศึกษาอาคารประชาธิปก-รำไพพรรณี ชั้น 9 โทรศัพท์ 0-2218-7495เว็บไซต์ http://www.thaistudies.chula.ac.th/อีเมล thstudies@chula.ac.th
หุ่นยนต์ดินสอรุ่นล่าสุด “Home AI Assistance” ผู้ช่วยประจำบ้านดูแลผู้สูงอายุตลอด 24 ชั่วโมง อีกก้าวของหุ่นยนต์สัญชาติไทย
Halal Route Application กิน เที่ยวทั่วไทย ปลอดภัยสไตล์ฮาลาล
ร้อยแก้วแนวต่างโลก! (Isekai) ชุบชีวิตวรรณคดีไทยด้วยรูปแบบร่วมสมัย โดนใจคนรุ่นใหม่
โคโค่แลมป์ แก้ปัญหาลูกเต่าหลงทาง นวัตกรรมพิทักษ์ชีวิตลูกเต่าทะเล จากนิสิตจุฬาฯ
ทางออกวิกฤตราคาโกโก้ไทย “ศูนย์นวัตกรรมการวิจัยและพัฒนาโกโก้ไทยเพื่อความยั่งยืน จุฬาฯ” เติมหวังให้เกษตรกรและธุรกิจโกโก้ไทย
จุฬาฯ น่าเที่ยว! เปิดพิกัดเที่ยวเพลินในจุฬาฯ ชมสถาปัตยกรรม พิพิธภัณฑ์ และดนตรี
จุฬาฯ เป็นที่ที่เราได้มาพบตัวเองจริงๆ และเป็นช่วงเวลาที่สนุกที่สุด คุณรสสุคนธ์ กองเกตุ (ครูเงาะ) นิสิตเก่า คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
จุฬาฯ เป็นที่ที่เราได้มาพบตัวเองจริงๆ และเป็นช่วงเวลาที่สนุกที่สุด
คุณรสสุคนธ์ กองเกตุ (ครูเงาะ) นิสิตเก่า คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
เว็บไซต์นี้ใช้คุกกี้ เพื่อมอบประสบการณ์การใช้งานที่ดีให้กับท่าน และเพื่อพัฒนาคุณภาพการให้บริการเว็บไซต์ที่ตรงต่อความต้องการของท่านมากยิ่งขึ้น ท่านสามารถทราบรายละเอียดเกี่ยวกับคุกกี้ได้ที่ นโยบายการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล และท่านสามารถจัดการความเป็นส่วนตัวของคุณได้เองโดยคลิกที่ ตั้งค่า
ท่านสามารถเลือกการตั้งค่าคุกกี้โดยเปิด/ปิด คุกกี้ในแต่ละประเภทได้ตามความต้องการ ยกเว้น คุกกี้ที่จำเป็น
ประเภทของคุกกี้ที่มีความจำเป็นสำหรับการทำงานของเว็บไซต์ เพื่อให้ท่านสามารถใช้เว็บไซต์ได้อย่างเป็นปกติ ท่านไม่สามารถปิดการทำงานของคุกกี้นี้ในระบบเว็บไซต์ของเราได้
คุกกี้ประเภทนี้จะทำการเก็บข้อมูลพฤติกรรมการใช้งานเว็บไซต์ของท่าน โดยมีจุดประสงค์คือนำข้อมูลมาวิเคราะห์เพื่อปรับปรุงและพัฒนาเว็บไซต์ให้มีคุณภาพ และสร้างประสบการณ์ที่ดีกับผู้ใช้งาน เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุด หากท่านไม่ยินยอมให้เราใช้คุกกี้นี้ เราอาจไม่สามารถวัดผลเพื่อการปรับปรุงและพัฒนาเว็บไซต์ให้ดีขึ้นได้ รายละเอียดคุกกี้