ศูนย์ฝึกทักษะการแพทย์เสมือนจริง จุฬาฯ ความภูมิใจของไทย คว้ามาตรฐานระดับโลก

14 มกราคม 2565

ผู้เขียน ศุภวรรณ พิพิธสมบัติ

จุฬาฯ นำร่องเปิดศูนย์ฝึกทักษะเสมือนจริงทางการแพทย์ เป็นโรงเรียนแพทย์แห่งแรกของประเทศที่ได้การรับรองมาตรฐานทัดเทียมศูนย์ฝึกฯ ในโรงเรียนแพทย์ชั้นนำของโลก เตรียมนิสิตและบุคลากรทางการแพทย์ให้เชี่ยวชาญในการรักษาและดูแลสุขภาพคนไข้อย่างมั่นใจ

การเรียนรู้ภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติผ่านอาจารย์ใหญ่ทำให้นิสิตแพทย์มีความรู้ความเข้าใจทางการแพทย์ แต่ประสบการณ์ในการลงมือรักษากับผู้ป่วยจริงเป็นชั่วโมงบินสำคัญที่จะเพิ่มความเชี่ยวชาญและเชื่อมั่นในการดูแลสุขภาพผู้ป่วยยิ่งขึ้น คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย จึงได้ก่อตั้งศูนย์ฝึกทักษะเสมือนจริงทางการแพทย์ แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (Chulalongkorn Healthcare Advanced Multi-Profession Simulation Center หรือ ศูนย์ CHAMPS) เพื่อเตรียมนิสิตแพทย์ให้พร้อมสำหรับสนามจริงของชีวิตให้มากที่สุด

“ศูนย์นี้จะช่วยฝึกฝนทักษะด้านสุขภาพให้นิสิตแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ให้มีความพร้อม เพิ่มประสิทธิภาพในการรักษาโดยการใช้ simulation ทางการแพทย์ การจำลองสถานการณ์ผู้ป่วย การฝึกทักษะการแพทย์ร่วมกับหุ่น อุปกรณ์ และทีมสหวิชาชีพทางการแพทย์ เพื่อสร้างองค์ความรู้ที่หลากหลายและถูกต้องตามมาตรฐานวิชาชีพ” ผู้ช่วยศาสตราจารย์ นายแพทย์ สุชัย สุเทพารักษ์ ประธานคณะกรรมการบริหารศูนย์ฝึกทักษะการแพทย์เสมือนจริง คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กล่าวถึงการจัดตั้งศูนย์ CHAMPS ของจุฬาฯ ซึ่งเป็นโรงเรียนแพทย์แห่งแรกของไทยที่ได้รับการรับรองมาตรฐานเดียวกันกับศูนย์ฝึกทักษะเสมือนจริงด้านสุขภาพในโรงเรียนแพทย์ชั้นนำของโลก

**ผู้ช่วยศาสตราจารย์ นายแพทย์ สุชัย สุเทพารักษ์**

ศูนย์ฝึกทักษะเสมือนจริงทางการแพทย์ เชี่ยวชาญก่อนลงสนามจริง

ผศ.นพ.สุชัย เล่าถึงการเรียนการสอนในโรงเรียนแพทย์ว่าในช่วงปีแรกๆ นิสิตจะได้เรียนความรู้เชิงทฤษฎีจากห้องเรียน เช่น ระบบประสาท ระบบเลือด ปรสิตวิทยา เภสัชวิทยา ฯลฯ และเรียนกับร่างอาจารย์ใหญ่เพื่อศึกษากายวิภาคศาสตร์ จนเมื่อขึ้นชั้นปีที่ 4 นิสิตแพทย์จะได้ฝึกทางคลินิก ซึ่งจะได้โอกาสเรียนรู้และทดลองดูแลคนไข้จริงตามโรงพยาบาลต่างๆ ก่อนจะสำเร็จการศึกษา

“การเรียนกับร่างอาจารย์ใหญ่เป็นการศึกษาจากร่างไร้ชีวิต ซึ่งมีข้อจำกัด นิสิตแพทย์ไม่สามารถฝึกฟังเสียงการหายใจและเสียงการเคลื่อนไหวของอวัยวะที่ป่วยตามอาการของโรคต่างๆ อีกทั้งไม่สามารถฝึกวินิจฉัยโรคจากการสัมผัส และการซักประวัติ” ผศ.นพ.สุชัย กล่าวและเสริมว่าการขาดโอกาสในการฝึกฝนทักษะกับสนามจริงทำให้นิสิตไม่สู้จะมั่นใจในการรักษา จนเมื่อมีศูนย์ฝึกทักษะเสมือนจริงทางการแพทย์แห่งจุฬาลงกรณ์

“การฝึกฝนทักษะที่ศูนย์ฯ ช่วยให้นิสิตแพทย์สามารถวินิจฉัยพยาธิสภาพหรือสภาพโรค (Disease) ได้จากฝึกซักประวัติจากอาสาสมัครคนไข้ภายใต้การจำลองสถานการณ์ต่างๆ รวมถึงฝึกสัมผัส ฟังเสียงอวัยวะในร่างกาย ลองทำหัตถการ (เย็บแผล) บนหุ่นแบบต่างๆ เช่น ฝึกทำคลอดจากหุ่นจำลองสถานการณ์ทำคลอดขั้นสูง ฝึกการเจาะหลอดเลือดดำจากหุ่นจำลองสำหรับฝึกแทงหลอดเลือดดำในเด็ก ฝึกใช้เครื่องกระตุ้นหัวใจ ฝึกทำหัตถการหรือเย็บแผลบนแผ่นหนังเทียม อีกทั้งยังสามารถศึกษาระบบร่างกายมนุษย์ แบบสามมิติด้วยโต๊ะผ่าตัดเสมือนจริงสอนกายวิภาค (Anatomage Table) เป็นต้น” ผศ.นพ.สุชัย อธิบาย

“นิสิตแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ที่ได้ผ่านการอบรมจากศูนย์ฝึกทักษะเสมือนจริงทางการแพทย์จะได้พัฒนาทักษะและเทคนิคใหม่ๆ ในการรักษาคนไข้ และเพิ่มความมั่นใจในการรักษาผู้ป่วยร้ายแรงในสถานการณ์ต่างๆ นอกจากนี้ ยังได้เรียนรู้การทำงานเป็นทีม (Multi professional team) ภายใต้การจำลองสถานกาณณ์การรักษาที่ประกอบด้วยแพทย์ พยาบาล ผู้ป่วย ซึ่งการเรียนการสอนที่นี่จะมีการบันทึกเทปวิดีทัศน์ไว้ตลอด ผู้เรียนสามารถรับชมย้อนหลังได้เพื่อปรับปรุงแก้ไขจุดบกพร่องในการรักษาของตนและทีมต่อไป”

อย่างไรก็ตาม ผศ.นพ.สุชัย กล่าวว่าห้องเรียนเสมือนจริงทางการแพทย์มีข้อจำกัดอยู่บ้าง ในแง่ที่ยังไม่สามารถจำลองวิกฤต หรือเหตุการณ์ด้านสาธารณสุขใหญ่ๆ ได้ เช่น เหตุการณ์ตึกถล่ม เป็นต้น

2 ศูนย์ฝึกทักษะเสมือนจริงทางการแพทย์แห่งจุฬาลงกรณ์

ศูนย์ฝึกทักษะเสมือนจริงทางการแพทย์แห่งจุฬาลงกรณ์ ประกอบด้วยศูนย์ฝึก 2 หน่วยงาน คือ ศูนย์ฝึกทักษะการแพทย์เสมือนจริง (Clinical Skills and Simulation Center: CSSC) และศูนย์ฝึกกู้ชีพและฝึกทักษะเสมือนจริง (Simulation and CPR Training Center: SCTC)

ศูนย์ฝึกทักษะการแพทย์เสมือนจริง (CSSC) ตั้งอยู่ที่ชั้น 11 อาคารภูมิสิริมังคลานุสรณ์ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ เป็นศูนย์การฝึกทักษะสำหรับนิสิตแพทย์ ครอบคลุมพื้นที่กว้างขวางที่สามารถเรียน 3 วิชาพร้อมกันและจุผู้เรียนได้สูงถึง 150 คน

“ศูนย์เพียบพร้อมด้วยห้องเรียนและเครื่องมือทันสมัย เช่น โต๊ะผ่าตัดเสมือนจริงสอนกายวิภาค (Anatomage Table) การเรียนการสอนแบบ 3 มิติ โดยใช้เทคโนโลยี Virtual Reality หรือ VR ที่มาช่วยเพิ่มความเสมือนจริงในการฝึกฝนทักษะ ผู้เข้าอบรมจะได้เรียนรู้การใช้เครื่องมือต่างๆ ให้คล่องแคล่ว” ผศ.นพ.สุชัย กล่าว

“นอกจากนี้ ทางศูนย์ฯ ยังมีหุ่นหัตถการจำลองแบบต่างๆ ที่สามารถปรับฟังก์ชันความเจ็บป่วยให้เหมาะสมกับความต้องการฝึกฝน เช่น หุ่นจำลองสถานการณ์การทำคลอดขั้นสูง หุ่นฝึกช่วยชีวิตเด็กขั้นสูง หุ่นจำลองฝึกวินิจฉัยโรคทางระบบหายใจและปอด หุ่นฝึกตรวจภายใน หุ่นฝึกฉีดยาที่ข้อมือ อีกทั้ง ยังเปิดให้มีการฝึกทักษะพื้นฐานทั่วไป เช่น การฝึกแทงเข็ม น้ำเกลือ การฝึกกู้ชีพ จนถึงการทำหัตถการที่ซับซ้อน อาทิ การผ่าตัดโรคตา เป็นต้น”

ศูนย์ฝึกกู้ชีพและฝึกทักษะเสมือนจริง (SCTC) ตั้งอยู่ที่ชั้น 16 อาคารสิรินธร โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย เป็นศูนย์ฝึกทักษะทางการแพทย์ที่เปิดให้เจ้าหน้าที่พยาบาล ผู้ช่วยพยาบาล แพทย์ประจำบ้าน และบุคลากรทางการแพทย์ เข้ามาฝึกทักษะต่างๆ ผ่านการจำลองสถานการณ์เสมือนจริง ซึ่งเป็นแนวทางการฝึกอบรมที่ใช้เป็นมาตรฐานในสถาบันแพทย์ชั้นนำทั่วโลก เป็นการเรียนการสอนที่เชื่อมต่อการเรียนทฤษฎีกับการปฏิบัติงานในผู้ป่วย รวมทั้งการฝึกในสถานการณ์ที่ไม่เคยประสบมาก่อน

เพียงปีเดียวที่ก่อตั้งศูนย์ขึ้นมาอย่างเต็มรูปแบบ ในปี 2564 ศูนย์ฝึกทักษะเสมือนจริงทางการแพทย์ แห่งจุฬาลงกรณ์ ก็ได้รับ Official Accreditation (Provisional) จาก SSH — Society for Simulation in Healthcare สหรัฐอเมริกา ซึ่งเป็นการรับรองมาตรฐานการบริการงานในระดับนานาชาติ มาตรฐานเดียวกันกับศูนย์ฝึกทักษะเสมือนจริงด้านสุขภาพในโรงเรียนแพทย์ชั้นนำของโลกและทวีปเอเชีย อาทิ ศูนย์ฝึกทักษะเสมือนจริงด้านสุขภาพในโรงเรียนแพทย์ มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด มหาวิทยาลัยจอนส์ฮอปกินส์ มหาวิทยาลัยเยล มหาวิทยาลัยดุ๊กร่วมกับมหาวิทยาลัยเเห่งชาติสิงคโปร์ (Duke-NUS) และมหาวิทยาลัยการแพทย์ไทเป (TMU) เป็นต้น

“การรับรองมาตรฐานเป็นเพียงก้าวแรกที่จะกำกับการบริหารงานของศูนย์ CHAMPS ให้เติบโตและพัฒนาตามแบบสากลระดับโลก ในปี 2564 นี้ เราได้รับการรับรองมาตรฐานระดับพื้นฐาน และเราตั้งใจว่าในอีก 3 ปีข้างหน้า เราจะก้าวสู่การรับรองมาตรฐานเต็มรูปแบบ เรามั่นใจว่าจะไปถึงจุดนั้นแน่นอน” ผศ.นพ.สุชัย กล่าวด้วยความมุ่งมั่นและทิ้งท้ายว่า “ศูนย์ CHAMPS มีความพร้อมที่จะให้บริการด้านการเรียนการสอน และงานสนับสนุนการเรียนการสอนที่เกี่ยวข้องทั้งหมด และเราจะไม่หยุดพัฒนาศักยภาพของเราให้ทันสมัยตลอดเวลา”

สำหรับบุคลากรทางการแพทย์และหน่วยงานด้านสาธารณสุขภายนอกที่สนใจร่วมฝึกทักษะกับศูนย์ฝึกทักษะเสมือนจริงทางการแพทย์ แห่งจุฬาลงกรณ์ (ศูนย์ CHAMPS) สามารถแจ้งความประสงค์ล่วงหน้าได้ที่ ศูนย์ฝึกทักษะการแพทย์เสมือนจริง คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โทร. 0 2256 4000 ต่อ 81105 และอีเมล cssc.mdcu@chula.md และสามารถเยี่ยมชมศูนย์ CHAMPS แบบ 360 Virtual Tour ได้ที่นี่ https://shorturl.asia/IJz5F