43 สิ่งมีชีวิตใหม่ของโลกในประเทศไทย ความท้าทายอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ

การค้นพบสิ่งมีชีวิตชนิดใหม่ของโลกในประเทศไทยสะท้อนถึงความอุดมสมบูรณ์ของระบบนิเวศและความหลากหลายทางชีวภาพ ศูนย์ความเป็นเลิศด้านความหลากหลายทางชีวภาพ จุฬาฯ ภายใต้ความร่วมมือของ 31 สถาบันภายในประเทศ และ 14 สถาบันจากต่างประเทศ พร้อมด้วยนักวิจัยกว่า 130 คน ได้ลงพื้นที่สำรวจความหลากหลายทางชีวภาพบริเวณลุ่มแม่น้ำโขง ซึ่งเป็นผลงานวิจัยสำคัญด้านอนุกรมวิธานและความหลากหลายทางชีวภาพของประเทศไทย ล่าสุดได้มีการประกาศการค้นพบสิ่งมีชีวิตชนิดใหม่ของโลกจำนวน 43 ชนิด ซึ่งได้รับพระราชทานชื่อวิทยาศาสตร์ภายใต้พระนามของสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี เนื่องในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมายุ 70 พรรษา พุทธศักราช 2568 ภายในงาน Chula the Impact ครั้งที่ 36 เมื่อวันที่ 25 ธันวาคม 2568 ณ ห้อง 111 อาคารมหาจุฬาลงกรณ์ เพื่อเผยแพร่องค์ความรู้ทางวิชาการด้านอนุกรมวิธานและความหลากหลายทางชีวภาพสู่สาธารณชน
รายชื่อสิ่งมีชีวิตชนิดใหม่ของโลกที่ได้รับพระราชทานชื่อวิทยาศาสตร์ภายใต้พระนามสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี จำนวน 43 ชนิด ประกอบด้วย
สกุลใหม่ของโลก 2 สกุล ได้แก่
1.สกุลผีเสื้อกลางคืนเทพรัตน์ 2.สกุลเห็ดก้อนอำพันเจ้าฟ้า
พืชนิดใหม่ของโลก 3 ชนิด ได้แก่
3.กระเจียวชมพูสิรินธร 4.ต่างหูสิรินธร 5.ฮ่อมสิรินธร
สัตว์ชนิดใหม่ของโลก จำนวน 33 ชนิด ได้แก่
6.ไส้เดือนริมโขงบึงกาฬ 7.ไส้เดือนเทพรัตน์แม่น้ำโขง 8.ไส้เดือนภักดีแม่น้ำโขง 9.แตนเบียนเจ้าฟ้า 10.แตนเบียนเจ้าหญิง 11.แมลงช้างกรามโตเทพรัตน์ 12.แมลงชีปะขาวเทพรัตน์ 13.แมลงชีปะขาวสิรินธร 14.แมลงปอเข็มท้องยาวเทพรัตน์ 15.แมลงหางดีดถ้ำเจ้าฟ้า 16.ผึ้งยางไม้เจ้าฟ้าหญิงสิรินธร 17.มดเขาสูงสิรินธร 18.มดตะนอยเทพรัตน์ 19.มดตะลานคูหารัตน์ 20.มดบากเทพรัตน์ 21.มวนหญ้าสิรินธร 22.กุ้งแคระน้ำจืดเจ้าฟ้า 23.กุ้งเทพรัตน์ 24.คลาโดเซอแรนสมเด็จพระเทพรัตน์ 25.โคพีพอดสิรินธร 26.แอมฟิพอดเจ้าฟ้า 27.กิ้งกือกระบอกหางมนสิรินธร 28.กิ้งกือกระบอกหางแหลมสิรินธร 29.กิ้งกือกระสุนพระรามเจ้าฟ้า 30.กิ้งกือตะเข็บเจ้าฟ้า 31.กิ้งกือมังกรเจ้าฟ้าหญิง 32.กิ้งกือมังกรสิรินธร 33.แมงมุมรังซ้อนสิรินธร 34.หอยกาบสามเหลี่ยมลำน้ำมูล 35.หอยทากจิ๋วจุกแดงทรงเจดีย์ 36.หอยนักล่าสิรินธร 37.หอยหางดิ้นเจ้าฟ้า 38.กบเขาหินทรายเจ้าฟ้า
เห็ดและยีสต์ชนิดใหม่ของโลก จำนวน 5 ชนิด
39.ยีสต์เจ้าฟ้าหญิง 40.ยีสต์สิรินธร 41.ยีสต์น้ำหวานดอกตาลโตนดเจ้าฟ้าหญิง 42.ยีสต์น้ำหวานดอกตาลโตนดสิรินธร 43.เห็ดโกงกางจิ๋วสิรินธร

ศ.ดร.สมศักดิ์ ปัญหา ผู้อำนวยการศูนย์ความเป็นเลิศด้านความหลากหลายทางชีวภาพ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กล่าวถึงที่มาการค้นพบสิ่งมีชีวิตใหม่ทั้ง 43 ชนิดว่า การค้นพบสิ่งมีชีวิตชนิดใหม่ในประเทศไทยไม่ใช่เพียงประเด็นทางอนุกรมวิธาน แต่เป็นภาพสะท้อนของความหลากหลายทางพันธุกรรม ซึ่งเป็นหัวใจสำคัญของระบบนิเวศและฐานทรัพยากรของประเทศ และความหลากหลายทางชีวภาพที่ปัจจุบันกำลังเผชิญแรงกดดันอย่างรุนแรงจากกิจกรรมของมนุษย์ ซึ่งมีผลกระทบต่อวิถีชีวิตของประชากรกว่า 8,000 ล้านคนทั่วโลก ความหลากหลายทางชีวภาพจะกลายเป็นหนึ่งในปัจจัยสำคัญที่สุดของโลกในช่วงไม่กี่ปีข้างหน้า ทั้งในมิติของสิ่งแวดล้อม สุขภาพ และความมั่นคงของมนุษย์
สำหรับการสำรวจความหลากหลายทางชีวภาพในลุ่มแม่น้ำโขงในฐานะแม่น้ำนานาชาติที่ไหลจากที่ราบสูงทิเบต ผ่านจีน เมียนมา ลาว ไทย กัมพูชา และไปสิ้นสุดที่เวียดนาม ลักษณะทางภูมิประเทศของแม่น้ำสายใหญ่ที่แตกแขนงออกเป็นแม่น้ำสาขาจำนวนมาก ทำให้เกิดระบบนิเวศที่ซับซ้อนและความหลากหลายทางชีวภาพอย่างมหาศาล จึงเป็นที่มาว่าทำไมแม่น้ำโขงจึงเป็นถิ่นอาศัยของสิ่งมีชีวิตที่มีเอกลักษณ์เฉพาะ เช่น ปลาบึก ปลาโลมาวดี และสปีชีส์อื่น ๆ อีกมากมาย ซึ่งสะท้อนให้เห็นว่าการไหลแตกแขนงของแม่น้ำเป็นปัจจัยสำคัญที่ก่อให้เกิดสปีชีส์เฉพาะถิ่นในแต่ละพื้นที่
ศ.ดร.สมศักดิ์ กล่าวว่า การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศได้เร่งให้สิ่งมีชีวิตจำนวนมากต้องปรับตัว บางชนิดสามารถอยู่รอดได้ ขณะที่บางชนิดไม่อาจปรับตัวและนำไปสู่การสูญพันธุ์ แม้ประเทศไทยยังคงมีการค้นพบสปีชีส์ใหม่อย่างต่อเนื่อง การค้นพบเหล่านี้ไม่ได้มีความหมายเพียงในเชิงการตั้งชื่อหรือการบันทึกทางวิชาการ หากยังสะท้อนให้เห็นถึงพลวัตของพันธุกรรมและความหลากหลายทางชีวภาพที่ยังคงเปลี่ยนแปลงและดำรงอยู่ตลอดเวลา อีกหนึ่งประเด็นสำคัญคือความรู้เชิงลึกด้านความหลากหลายทางชีวภาพ โดยเฉพาะในระดับพันธุกรรมซึ่งถือเป็นหัวใจของความหลากหลายทั้งหมด เพราะปัญหาในปัจจุบันไม่ได้จำกัดอยู่เพียงการสูญพันธุ์ของสิ่งมีชีวิตเท่านั้น แต่ยังรวมถึงการแสวงหาประโยชน์และการลักลอบใช้ทรัพยากรทางพันธุกรรม ความรู้เชิงลึกจึงมีความจำเป็นต่อการพัฒนาศักยภาพของคนให้สามารถแข่งขันได้ พร้อมทั้งต้องมีการถ่ายทอดองค์ความรู้จากนักวิชาการไปสู่ชุมชน

• Facebook
• Twitter
• Line